Επανακαθορισμός ΧΖΛ Αγίου Νικολάου, τι είναι και γιατί καταψηφίστηκε.
Ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου, έχω υποχρέωση να ενημερώσω τους πολίτες του Αγίου Νικολάου για τα όσα διαδραματίστηκαν στο προηγούμενο Δημοτικό Συμβούλιο όσον αφορά τον επανακαθορισμό της Χερσαίας Ζώνη Λιμένα (ΧΖΛ). Χωρίς να έχω νομικές γνώσεις θα προσπαθήσω να εξηγήσω τι είναι η ΧΖΛ, όπως και να καταθέσω ερωτήσεις και απαντήσεις που ακούστηκαν εντός του δημοτικού συμβουλίου. Δεν αναφέρω τους δημοτικούς συμβούλους που έθεσαν τα ερωτήματα καθώς κάποιοι προβληματισμοί τέθηκαν περισσότερες από μια φορές. Υπάρχει η μαγνητοσκοπημένη συνεδρίαση στο διαδίκτυο για όποιον επιθυμεί να την παρακολουθήσει.
Η ΧΖΛ που τη διαχειρίζεται το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο (ΔΛΤ), είναι ουσιαστικά ένα χερσαίο κομμάτι, δίπλα στην θάλασσα, για την εξυπηρέτηση λιμένων και λιμενικών εγκαταστάσεων. Περιλαμβάνει τους δρόμους για την πρόσβαση σε αυτούς αλλά και μεγάλο κομμάτι γης για να μπορούν να πραγματοποιηθούν τα απαραίτητα έργα. Η ΧΖΛ Αγίου Νικολάου η οποία καθορίστηκε με ΦΕΚ το 1960, ξεκινάει από το μπουρούνι στο Καθολικό έως το Αμμούδι για το εκτός σχεδίου πόλεως και συνεχίζει έως το γήπεδο για το εντός σχεδίου πόλεως, περιλαμβανομένου το παραθαλάσσιο μέρος της λίμνης.
Όσον αφορά το εκτός σχεδίου, είναι γνωστό ότι το 1963 ξεκίνησε η διαδικασία απαλλοτρίωσης 23 στρ. από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου έως το μπουρούνι όπου αποζημιώθηκαν οι ιδιοκτήτες με το ανάλογο αντίτιμο. Είναι μια συντελεσμένη απαλλοτρίωση, οριστικοποιημένη με εκτελεσμένες όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Το υπόλοιπο μέρος, του εκτός, δεν έχει απαλλοτριωθεί. Γι’ αυτό και εντός της συνολικής έκτασης υπάρχουν ιδιωτικές κατοικίες, ξενοδοχεία, καταστήματα κ.α. Απλοϊκά αν το θέσουμε, στην απαλλοτριωμένη ζώνη έχει το Δ.Λ.Τ. χρήση και ιδιοκτησία, ενώ στη μη απαλλοτριωμένη χρήση χωρίς ιδιοκτησία. Η ΧΖΛ που δεν είναι πληρωμένη στους ιδιοκτήτες τους, ναι μεν τους ανήκει, αλλά είναι εν δυνάμει υπό απαλλοτρίωση, εφόσον το κρίνει το Δ.Λ.Τ. ότι είναι απαραίτητη για κοινωφελή λιμενικά έργα. Για οποιοδήποτε έργο ή χρήση εντός της ΧΖΛ, ακόμα και αν δεν έχει απαλλοτριωθεί, πρέπει να λαμβάνονται οι απαραίτητες εγκρίσεις από το Δ.Λ.Τ. και συνεπώς το Υπουργείο Ναυτιλία στο οποίο ανήκει.
Το θέμα που έφερε στο δημοτικό συμβούλιο ο κ. δήμαρχος είναι oεπανακαθορισμός της ΧΖΛ Αγίου Νικολάου. Για την εκτός σχεδίου υπήρχαν δύο προτάσεις: α) Να καταργηθεί τελείως η ζώνη από το Αμμούδι έως το όριο του «ΜΙΝΟΣ ΒΕΑCH» προς την παραλία του Όρμου, και από κει έως το μπουρούνι να οριστεί νέο όριο αντί των 50 μ. και 100 μ. που ισχύει τώρα. β) Από το Αμμούδι έως το όριο του «ΜΙΝΟΣ ΒΕΑCH» προς την παραλία του Όρμου να κατέβει η ζώνη στο όριο της γραμμής αιγιαλού και από κει έως το μπουρούνι να συνεχίσει με τον νέο καθορισμό. Για την προστασία του Ακρωτηρίου ώστε να μην χτιστεί και αλλοιωθεί το περιβάλλον πρότεινε ο δήμαρχος να οριστεί Οικοδομική Γραμμή (Ο.Γ.) στα 50 μ. από το εκκλησάκι έως την άκρη. Για το εντός σχεδίου πρότεινε να καταργηθεί η ΧΖΛ στον παραλιακό και μέρος της λίμνης, καθώς επίσης στην παραλία της Κιτροπλατείας και από τη μαρίνα μέχρι το γήπεδο.
Για το εκτός σχεδίου, με τους δύο παραπάνω τρόπους που πρότεινε ο δήμαρχος, δίνουμε την απαλλοτριωμένη ζώνη των 23 στρ. πίσω στους παλιούς ιδιοκτήτες του (είναι πολλοί, όχι ένας). Όχι όλη βέβαια, αλλά όσο θα αποφασίσει το δημοτικό συμβούλιο ότι θα μειωθεί από τα 50 μ. που ισχύει τώρα. Στην πρόταση που είχε καταθέσει αρχές του χρόνου ο δήμαρχος στο Δ.Λ.Τ., η οποία ακυρώθηκε, μιλούσε για μείωση στα 13,00 μ. Τώρα επανέρχεται η πρόταση με άλλη μορφή.
Για το συγκεκριμένο χώρο, αναφέρω για την ιστορία, ότι το 1963 αποφάσισε ο λαός του Αγίου Νικολάου και ο δήμαρχος Ρούσσος Καπετανάκης να απαλλοτριωθεί αυτή την έκταση. Τότε υπήρχε μόνο ένα ξενοδοχείο. Τότε δηλαδή που το μεγαλύτερο μέρος του Αγίου Νικολάου ήταν άκτιστο και δεν υπήρχαν ανάγκες για ελεύθερους χώρους, βλέποντας μπροστά, αποφάσισαν την προστασία του. Τώρα που έχουμε υπερτουρισμό, έχει κορεστεί η περιοχή με ξενοδοχεία και όλοι οι ελεύθεροι χώροι χτίζονται ή μετατρέπονται σε πάρκινγκ θα δώσουμε δημόσιο χώρο αντί να τον διαμορφώσουμε υπερ των πολιτών; Ο δημόσιος χώρος προστατεύεται από το Σύνταγμα και ο δήμαρχος ως δημόσιος λειτουργός δεν θα έπρεπε να προτείνει καν την μεταφορά του σε ιδιώτες ενάντια στο δημόσιο συμφέρον. Ο χώρος των 23 στρ. έχει πληρωθεί με ένα ποσό σε δραχμές, το οποίο θα πρέπει να επιστραφεί από τους ιδιοκτήτες του αν πάρουν την έκταση πίσω. Αυτό το ποσό είναι σε αναλογία περίπου 450,00 ευρώ (τετρακόσια πενήντα ευρώ). Δηλαδή θα δώσουμε 23 στρ. στο καλύτερο σημείο του Αγίου Νικολάου, με απρόσκοπτη θέα για ένα μηδαμινό ποσό. Αν θέλουμε να το πουλήσουμε, ας το δώσουμε στην πραγματική αξία τουλάχιστον, καμμιά 10αριά εκατομμύρια. Επιπροσθέτως, με αυτή την πρόταση δεν αποδυναμώνεται η διεκδίκηση του Δ.Λ.Τ. που εκκρεμεί στο ΣΤΕ για την ιδιοκτησία του χώρου, δηλώνοντας εμμέσως ότι δεν τον χρειαζόμαστε;
Για την προστασία του χώρου, ώστε να μην δομηθεί αυτό το κομμάτι προτάθηκε ο ορισμός Ο.Γ. (Οικοδομικής Γραμμής) στα 50 μ. Μόνο που σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία Ο.Γ. έχουμε αποκλειστικά εντός των σχεδίων πόλεων ή οικισμών. Πρέπει να υπάρχει ρυμοτομικό σχέδιο, όπως π.χ. του οικισμού Αμμουδάρας που το παλεύουμε 30 χρόνια. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις ορίζεται εκτός σχεδίου Ο.Γ. και μόνο για να ορίσουμε συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο για κοινωφελής σκοπούς όπως γήπεδα, νοσοκομεία κτλ. Υπάρχει σαφής οδηγία από το υπουργείο ότι «δεν πρέπει να προωθούνται μεμονωμένες πράξεις καθορισμού γραμμής δόμησης σε μια μόνο ιδιοκτησία ….». Η απάντηση σε αυτό, από το δήμαρχο, ήταν ότι έχει καθοριστεί Ο.Γ. τη δεκαετία του ’90 μπροστά από το τωρινό δημαρχείο, όπου επίσης ήταν εκτός σχεδίου. Ναι βέβαια, μόνο που τη δεκαετία του ’90 η εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας ήταν αρκετά ελαστική, οπότε άγνωστο με ποιο τρόπο καθορίστηκε, αλλά εκτός αυτού, έχουν περάσει 30 χρόνια από τότε και η νομοθεσία έχει αλλάξει άρδην. Χωρίς εισήγηση λοιπόν από την πολεοδομική υπηρεσία, επειδή είχε γίνει πριν 30 χρόνια, δεν σχεδιάζεις και δεν βάζεις περιορισμούς που ούτε θα περάσουν από τις υπηρεσίες και θα καταπέσουν σε οποιαδήποτε προσφυγή.
Τέθηκε και το ερώτημα, αν αρθεί η ΧΖΛ, πλέον, δεν θα έχει δικαίωμα η εταιρεία να προβεί σε λιμενικά έργα όπως πλατφόρμες πρόσδεσης σκαφών; Απάντηση σαφής δεν δόθηκε καθώς το δικαίωμα είναι προφανές, όπως άλλωστε και σε όλες τις υπόλοιπες ξενοδοχειακές μονάδες. Οπότε θα περιοριστεί ο πολύτιμος ελεύθερος θαλάσσιος χώρος εντός του Όρμου. Πόσο μάλλον τώρα που έχει φανεί η ανάγκη των πολιτών για την διαμόρφωση λιμενικού έργου, ώστε να εξυπηρετηθεί ο ελλιμενισμός πολλών ειδών σκαφών.
Το δεύτερο πολύ σημαντικό σημείο είναι η άρση της ΧΖΛ ή ο περιορισμό της στην γραμμή αιγιαλού (έχει καθοριστεί περίπου στα 5 μ. από τη θάλασσα), στην παραλία του Αμμουδίου. Η παραλία μαζί με το τουριστικό περίπτερο έγινε δωρεά προς την εταιρεία που συμμετέχει και ο Δήμος (τότε με το 25%) από τον κ. Χουρδάκη. Οπότε αποτελεί ιδιωτική περιουσία της εταιρείας, μη απαλλοτριωμένη, εντός ΧΖΛ. Με τον περιορισμό της ΧΖΛ περνάει πλήρως η ιδιοκτησία της παραλίας στην εταιρεία, χωρίς να έχει κανένα λόγο πλέον το Δ.Λ.Τ και κατ’ επέκταση ο Δήμος (πλην του 2,5% των μετοχών που έχει αλλά είναι πολύ μικρό). Σε αυτό το σενάριο είναι θέμα χρόνου να περιοριστεί η απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών, όπως συμβαίνει σε όλο το παραλιακό μέτωπο που συνορεύει με ξενοδοχεία. Στο καταστατικό της ανώνυμης εταιρείας που συντάχθηκε το 1962 μεταξύ του Ρούσσου Καπετανάκη, δημάρχου Αγίου Νικολάου και του κ. Σωτήρχου Ηλία αναφέρει «Ο Δήμος εισφέρει κατά πλήρες κυριότητας δικαίωμα τα επόμενα ακίνητα….…α/ Εις την περιοχήν Τουριστικού Περιπτέρου εις θέσιν Αμμούδι γήπεδον εκτάσεως 3000 τ.μ., μετά του έν αυτώ Τουριστικού Περιπτέρου…., υπό τον όρον όπως η χρήσις της εν τη θέσει ταύτη ακτής θα είναι ελευθέρα εις το κοινόν της πόλεως και εις τους πάσης τάξεως επισκέπτας. Ρητώς καθορίζεται επίσης ότι ελευθέρα θα είναι η προσέλευσις των πολιτών ως πελατών εις το υπό την εκμετάλευσιν της Εταιρείας Τουριστικό Περίπτερον και εις τιμάς προσιτάς εις το κοινόν». Υπάρχει δηλαδή εκτός από την προφανή υποχρέωση, η ηθική να προστατευθεί η παραλία, είτε συνεχίζοντας τις διαπραγματεύσεις ανταλλαγής της με τις μετοχές που έχει ο Δήμος στην εταιρεία, είτε τελικά την απαλλοτρίωση της για να λήξει οριστικά το θέμα.
Ανάλογη περίπτωση θα έλεγε κανείς ότι είναι η άρση της ΧΖΛ στην παραλία της Κιτροπλατείας (πρόταση που αναφέρεται για το εντός σχεδίου κομμάτι), αλλά, παρόλο που έτσι φαίνεται, δεν είναι ίδιες περιπτώσεις. Αν αρθεί η ΧΖΛ στην Κιτροπλατεία η ιδιοκτησία περνάει στον Δήμο ή στην Κτηματική υπηρεσία, εφόσον δεν είναι γνωστό ότι υπάρχουν παλιοί τίτλοι ιδιοκτησίας, και παραμένει δημόσια. Η άρση της ΧΖΛ στο Αμμούδι δίνει την πλήρη ιδιοκτησία σε ιδιώτη.
Πέραν των παραπάνω, στο εντός σχεδίου προτείνεται να αρθεί η ΧΖΛ στον παραλιακό και σε μέρος της λίμνης, όπως και στην παραλία της Άμμου. Το επιχείρημα είναι ότι οι εργασίες κωλύονται λόγω των επιπλέον εγκρίσεων που απαιτούνται από το ΔΛΤ και του υπουργείο Ναυτιλίας. Αλλά πάντα ως τώρα η συνεργασία ΔΛΤ και Δήμου ήταν άψογη και δεν δημιούργησε εμπόδια. Όλες οι προτάσεις του δημου έχουν εγκριθεί (βλ. μονοδρομήσεις, η αντικατάσταση στεγάστρων στη λίμνη, η μελέτη ανάπλασης στο παρκάκι) και επιπλέον έχουν πληρωθεί από το ΔΛΤ. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του ΔΛΤ, αν αφαιρέσουμε το παραγωγικό αυτό κομμάτι από το οποίο έχει έσοδα το ΔΛΤ θα είναι σαν να το κλείνουμε, καθώς δεν θα μπορεί πλέον να ανταπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις του όπως η μισθοδοσία των υπαλλήλων κ.α. Στην ερώτηση μου γιατί ζητάμε εξομοίωση ΧΖΛ στην Ελούντα, στο Σίσι και στην Μίλατο ενώ εδώ προσπαθούμε να τη μειώσουμε, η απάντηση από τον δήμαρχο ήταν ότι το ΔΛΤ χρειάζεται έσοδα και με αυτό τον τρόπο προσπαθούμε να τα αυξήσουμε (;!).
Αλλά πως είμαστε σίγουροι ότι με την άρση της ΧΖΛ, σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν τίτλοι, η ιδιοκτησία περνάει στον Δήμο και όχι στην Κτηματική υπηρεσία; Η οποία είναι πολύ δυσκίνητη όσων αφορά την πραγματοποίηση έργων και χρειάζεται 5 και 6 χρόνια για ορισμένες εγκρίσεις; Μάλλον δεν είμαστε… γιατί απάντηση δεν δόθηκε…
Ο παραπάνω επανακαθορισμός στο συνολο του θα έλυνε κάποια θέματα για πολλούς ιδιώτες της περιοχής αλλά θα δημιουργούσε πολλά περισσότερα. Δεν υπήρξαν νομικές κατοχυρώσεις για την μεταβίβαση των ιδιοκτησιών και εισηγήσεις από τις ανάλογες υπηρεσίες για να στηριχθεί το σύννομο των προτάσεων. Με τον τρόπο που τέθηκε το θέμα, με μόνο διαχωρισμό το εντός και εκτός σχεδίου, χωρίς να διαχωρίζει τις επιμέρους περιπτώσεις, το πρόσημο καταλήγει αρνητικό για τον κόσμο του Αγίου Νικολάου. Τελικά αποδυναμώνεται το ΔΛΤ ενώ θα έπρεπε να ενισχυθεί με προσωπικό κ.α, μειώνεται ο δημόσιος χώρος παραδίνοντας τον σε ιδιώτες και χάνουμε μια ακόμα παραλία, αυτή του Αμμουδίου, μια πολυσύχναστη και αγαπητή στον κόσμο παραλία.
Ευτυχώς ο επανακαθορισμός της ΧΖΛ καταψηφίστηκε στο σύνολο της, τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από μέλη της συμπολίτευσης, με την πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων να παίρνουν τις ανάλογες αποστάσεις στο συγκεκριμένο θέμα.
Ρουκουνάκη Μαρία
Πολ. Μηχανικός ΔΠΘ
Μέλος Δ.Σ. Δ.Λ.Τ.Α.Ν.